0:00 / 0:00
Қазақстаннан заңсыз шығарылған қаражатты қайтарумен айналысатын комиссияның жұмысында ашықтық жоқ деп сынады депутаттар. Өздеріңізге мәлім, өткен жылы Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың екі бірдей Жарлығы шығып, арнайы комиссия құрылып, елден заңсыз кеткен капиталды қайтару мәселесі қолға алынғанды. Алайда, мәжілісмендер бұл комиссияның құрамына депутаттар мен азаматтық қоғам өкілдері кіруі керек дейді. Бүгінде бұл комисися құрамы тек мемлекеттік орган басшыларынан құралған. Бас прокуратура төрағалық етеді. Ал бас қаржыгер Ерұлан Жамаубаев шетелден Қазақстанға 600 млрд теңгеден астам қаражат қайтарылғанын мәлімдеді.
Tax justice network ұйымының мәліметінше, соңғы 25 жылда Қазақстаннан шетелдік офшорға шамамен 140–160 млрд доллар шығарылған. Алайда, бұл сома бұдан да көп болуы мүмкін деген болжам да бар. Transparency Kazakhstan қорының сарапшылары елден заңсыз шығарылған активтерді қайтару процесі баяулап қалғанын және ашықтық жоғын айтады. Қазақстандық депутаттар да заңсыз шығарылған активтерді қайтару мәселесімен айналысатын комиссияның жұмысында ашықтық жоқ деп отыр. Олар осыдан екі апта бұрын қанша ақша қайтарылды? Ол капиталдың иелері кім? ,- деген сауалдарын үкіметке жолдаған еді. Әзірге жауап жоқ.
Мәжілісмен Базарбек, бұл мәселені созбалаңға салмай, радикалды шара қабылдау қажет деген ойда.
Бүгінде бұл комиссия құрамы тек мемлекеттік орган басшыларынан құралған. Бас прокуратура төрағалық етеді. Алайда, халыққалаулылары комиссияның құрамына депутаттар мен азаматтық қоғам өкілдері де кіруі керек. Сонда ғана ашықтық болады деп отыр. Ал елден заңсыз шығарылған активтерді қайтару туралы заң жобасы 31 наурызға дейін парламентке енгізілуге тиіс болатын, әзірге құжат жоғарғы заң шығарушы органға түспеген. Бас қаржыгер Жамаубаевтың мәліметінше, шетелге заңсыз кеткен қаражаттың бір шеті қайтарыла бастады. Заң да көп ұзамай парламентке түседі, алайда әлі күнге дейін түспеген.
Осылайша, қаржы министрі шетел асқан ақшаның 670 миллиард теңгесі қайтарылды деп отыр. Бұл бізге мәлім 160 млрд долларға шаққанда, теңізге тамған тамшыдай ғана сома. Ал бұған дейін заңсыз кеткен капиталды қайтаруға байланысты Сыртқы істер министрінің орынбасары Ермұхамбет Қоныспаев бүгінде Еуропаның 12 елімен қылмыстық істер бойынша келісім барын айтқан болатын.
