0:00 / 0:00
Мемлекеттік органдарға шағымдарды енді әкімшілік соттар қарайтын болады. Бұл жаңашылдық әкімшілік сот төрелігінің аясын кеңейту туралы заң жобасына енгшізілген.
Әлемде әкімшілік сот төрелігі басты рөл атқарады. Ол билікпен дауларда ықтимал әлсіз тарапты қорғауға арналған. Мемлекеттік органдармен даулар кезінде жеке немесе заңды тұлға бүкіл бюрократиялық аппаратпен сотқа жүгінуге мәжбүр. Енді мұндай даулар азаматтық іс жүргізу нормалары бойынша қаралады. Азаматтық іс жүргізу кодексінде тараптардың құқықтары тең деп көрсетілген. Дамыған юрисдикциялар мұндай даулардың тараптары тең емес екенін мойындады. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев мемлекеттік органдардың шешімдеріне шағымдану кезінде азаматтардың құқықтық дауларда тең емес жағдайларға жиі тап болатынын атап өтті. Олардың мүмкіндіктері мемлекеттік аппараттың ресурстарына сәйкес келмейді. Сондықтан осы айырмашылықты теңестіретін дауларды шешу механизмін енгізу қажет. Әділет вице-министрі қолданыстағы әкімшілік құқық бұзушылық туралы Коедксте баптардың көбі нақтыланбаған дейді.
Әкімшілік сот дегеніміз жеке тұлғалар мен заңды тұлғалардың мемлекеттік органдарға шағымы. Мысалы, салықтар жеке немесе заңды тұлғадан алынса және ол мұнымен келіспесе, салықтар есептелді немесе заңсыз алынды деп есептейді. Содан кейін ол мемлекеттік кірістер департаментінің әрекетіне сотқа шағымданады. Әкімшілік сот төрелігі, негізінен, бүкіл Еуропада және посткеңестік кеңістікте жұмыс істейді. Және бұл өзін жақсы жағынан көрсетті. Жеке тұлғалар да, заңды тұлғалар да осы саладағы конституциялық құқықтарын қорғау үшін қайда бару керектігін білетін болады. Әлемнің көптеген елдерінде мұндай жүйе құқықтық және «тыңдаушы мемлекеттің» атрибуттарының бірі болып табылады. Дегенмен депутаттар қолданыстағы заңдағы олқылықтарды әділет министрлігі енді ғана көріп отыр ма деп шүйлікті.
Азаматтар мемлекеттік органның шешімімен келіспейтіндігі туралы арыздана алады. Бұл талаптар «мемлекеттік органның кінәлілігі презумпциясы» қағидаты бойынша қаралатын болады, бұл оның шешімінің, әрекетінің немесе әрекетсіздігінің заңдылығы мен негізділігін дәлелдеуі тиіс. Заң шығарушы орган заңсыз ауыртпалық әкелетін акт міндетті түрде күшін жоюға жататынын да қарастырады. Бұл қағида бір рет қабылданған әкімшілік актінің заңды және дәйекті болуының кепілі болып табылады және мемлекеттік органның қатесі оның кінәсі болмаса, адамға зиян келтіру үшін пайдаланыла алмайды.Әкімшілік сот өз қаулыларының орындалуын қатаң бақылайтын болады. Жауапкерге сот шешімін орындауға процессуалдық мәжбүрлеу шарасы ретінде ақшалай айыппұл, яғни 50-ден 100 АЕК-ке дейін айыппұл қарастырылған.